Schijnzelfstandigheid ZZP: alles wat je moet weten

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid betekent heel simpel gezegd dat je een zelfstandig ondernemer (zzper) lijkt, maar het niet bent volgens de Belastingdienst. Een soort van 'nep-zelfstandige' dus. Het kabinet wil niet dat zelfstandigen zonder personeel (zzpers) ingehuurd worden, terwijl ze eigenlijk in dienst moeten zijn (schijnzelfstandigheid).

De gevolgen van schijnzelfstandigheid

De gevolgen van schijnzelfstandigheid kunnen voor zowel de zzper als de opdrachtgever aanzienlijk zijn. Voor de zzper kan schijnzelfstandigheid leiden tot correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen en het verlies van fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling. De Belastingdienst kan achteraf bepalen dat er sprake was van een dienstbetrekking en dan naheffingen loonbelasting opleggen bij de werkgever. Het feit dat de Belastingdienst na 1 januari 2025 weer naheffingen loonbelasting kan opleggen bij werkgevers na een constatering van schijnzelfstandigheid zorgt voor de nodige tumult in de markt. Mogelijke risicos zijn stevig, waarbij het van belang blijft te constateren dat er nog flink wat mogelijkheden zijn om zzpers in te huren.

Voor de opdrachtgever kan schijnzelfstandigheid leiden tot boetes en naheffingen. De Belastingdienst gaat strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Opdrachtgevers en opdrachtnemers die de wet overtreden, riskeren boetes en naheffingen. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. Bedrijven en organisaties die mensen als zzper inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan weer een boete en naheffingen krijgen.

Hoe herken je schijnzelfstandigheid?

Het herkennen van schijnzelfstandigheid is niet altijd even makkelijk. Er zijn verschillende indicatoren die kunnen wijzen op een situatie waarin een zzper eigenlijk in loondienst zou moeten zijn. Een aantal belangrijke punten om op te letten zijn⁚

• Afhankelijkheid⁚ Een zzper die grotendeels afhankelijk is van één opdrachtgever voor zijn inkomen, kan een signaal zijn. Dit betekent dat de zzper in feite afhankelijk is van de opdrachtgever voor werk en inkomen, wat meer lijkt op een dienstverband.
• Gezagsverhouding⁚ Als een zzper in de praktijk nauw wordt aangestuurd door de opdrachtgever, wat betreft werktijden, werkwijze en taken, kan dit duiden op een gezagsverhouding die meer past bij een werknemer-werkgever relatie.
• Exclusiviteit⁚ Als een zzper exclusief voor één opdrachtgever werkt en niet voor anderen, kan dit een indicatie zijn van een dienstverband.
• Geen eigen risico⁚ Als de zzper geen eigen risico loopt bij het uitvoeren van de werkzaamheden, bijvoorbeeld door het niet dragen van de kosten voor materialen of gereedschap, kan dit wijzen op een dienstverband.
• Geen ondernemersrisico⁚ Als de zzper geen winst of verlies maakt op de werkzaamheden, maar een vast bedrag ontvangt, is dit een indicatie van een dienstverband.

Het is belangrijk om te benadrukken dat niet al deze indicatoren per se duiden op schijnzelfstandigheid. Het gaat om een combinatie van factoren en de specifieke context van de situatie.

De wet DBA en handhaving

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is bedoeld om duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zzpers. Zowel jij als opdrachtgever als de zzper zijn samen verantwoordelijk voor het bepalen of er sprake is van een dienstbetrekking. De wet DBA is bedoeld om de arbeidsmarkt te vereenvoudigen en te zorgen voor een gelijker speelveld voor zowel werkgevers als zzp'ers. De wet DBA is in 2016 ingevoerd en heeft tot doel om schijnzelfstandigheid te voorkomen. De wet DBA is gericht op het voorkomen van schijnzelfstandigheid, met als doel om te zorgen voor eerlijke concurrentie tussen werknemers en zzp'ers.

De Belastingdienst heeft de handhaving van de wet DBA in 2020 tijdelijk stopgezet. Dit moratorium is per 1 januari 2025 vervallen. Dit betekent dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 weer gaat controleren op schijnzelfstandigheid. De Belastingdienst gaat strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst weer controleren op de Wet DBA. Daarbij ligt de focus vooral op schijnzelfstandigheid bij zzpers. Veel zelfstandigen maken zich hier zorgen over, maar is dat terecht? We zetten de belangrijkste vragen en antwoorden voor je op een rij.

De handhaving van de wet DBA is gericht op het voorkomen van schijnzelfstandigheid en het beschermen van zowel de zzper als de opdrachtgever. De Belastingdienst zal in de toekomst meer aandacht besteden aan het controleren van de arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en zzpers. Het is daarom belangrijk om de wet DBA goed te kennen en te zorgen dat de arbeidsrelatie voldoet aan de voorwaarden.

Tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen

Zowel zzpers als opdrachtgevers kunnen stappen ondernemen om schijnzelfstandigheid te voorkomen. De wet DBA is een belangrijk hulpmiddel, maar het is belangrijk om bewust te zijn van de risico's en de juiste stappen te zetten. Hier zijn enkele tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen⁚

• Maak duidelijke afspraken⁚ Zorg voor een schriftelijk contract waarin de taken, verantwoordelijkheden, vergoeding en de duur van de samenwerking duidelijk worden vastgelegd. Dit contract dient de werkelijke aard van de samenwerking te weerspiegelen.
• Gebruik een modelovereenkomst⁚ De Belastingdienst heeft modelovereenkomsten beschikbaar die voldoen aan de voorwaarden van de wet DBA. Deze overeenkomsten helpen om de juiste voorwaarden voor een zelfstandige arbeidsrelatie vast te leggen. Bij de huidige overeenkomsten met zzpers kun je als werkgever, zolang er geen nieuwe of betere standaard is, het beste blijven werken met één van de door de Belastingdienst op zijn website gepubliceerde modelovereenkomsten.
• Wees transparant⁚ Zorg voor een transparante werkrelatie met je opdrachtgever. Bespreek de taken, verantwoordelijkheden en de manier waarop de samenwerking wordt georganiseerd.
• Zorg voor eigen ondernemerschap⁚ Zorg ervoor dat je als zzper een eigen onderneming hebt met eigen administratie, eigen klanten en een eigen risico. Als zzper moet je controleren of je werkrelatie met je opdrachtgever voldoet aan de voorwaarden voor ondernemerschap.
• Wees kritisch⁚ Als je twijfelt over de aard van de samenwerking, bespreek dit dan met je opdrachtgever.

Het is belangrijk om te onthouden dat schijnzelfstandigheid een complex onderwerp is en dat de wetgeving voortdurend in ontwikkeling is. Het is daarom verstandig om je te laten adviseren door een expert op het gebied van arbeidsrecht en belastingrecht.