Belastingdienst en ZZP'ers: Wat zijn de regels bij 1 opdrachtgever?

De Wet DBA en de fiscale risico's

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is bedoeld om duidelijkheid te creëren over de vraag wanneer er sprake is van een dienstbetrekking (loondienst) en wanneer iemand als zelfstandige (zzp'er) wordt aangemerkt. Deze wet heeft grote invloed op de fiscale risico's voor zzp'ers, met name die met slechts één opdrachtgever.

De Wet DBA introduceert modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd. Als zzp'er en opdrachtgever samenwerken volgens één van deze overeenkomsten, wordt ervan uitgegaan dat er geen sprake is van loondienst. Dit betekent dat de opdrachtgever geen loonheffingen hoeft in te houden.

Echter, de Belastingdienst heeft de afgelopen jaren een handhavingsmoratorium ingesteld. Dit betekent dat er, ondanks de Wet DBA, niet actief werd gecontroleerd op schijnzelfstandigheid. Vanaf 1 januari 2025 wordt de handhaving echter weer volledig ingezet. Dit betekent dat de Belastingdienst strenger zal controleren of zzp'ers met één opdrachtgever wel daadwerkelijk voldoen aan de criteria voor zelfstandigheid.

Voor zzp'ers met één opdrachtgever betekent dit dat ze extra voorzichtig moeten zijn. De Belastingdienst zal onderzoeken of er sprake is van een gezagsverhouding, of de zzp'er voldoende ondernemersrisico draagt en of er sprake is van eigen vermogen. Als de Belastingdienst concludeert dat er toch sprake is van loondienst, kan dit leiden tot naheffingsaanslagen, boetes en het verlies van fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek.

Het is daarom belangrijk voor zzp'ers met één opdrachtgever om goed op de hoogte te zijn van de Wet DBA en de eisen die daaraan gesteld worden. Ze moeten ervoor zorgen dat ze aan alle voorwaarden voldoen en dat ze hun administratie op orde hebben. Daarnaast is het verstandig om advies in te winnen bij een fiscaal adviseur om de risico's te minimaliseren.

De gevolgen van schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandigheid, ook wel verkapt dienstverband genoemd, heeft verstrekkende gevolgen voor zowel de zzp'er als de opdrachtgever. Voor de zzp'er kan het leiden tot correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en het verlies van fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling. De zzp'er kan ook aanspraak maken op rechten die een werknemer wel heeft, zoals ziekteverlof, vakantiedagen, of pensioenvoorzieningen.

Voor de opdrachtgever kan schijnzelfstandigheid leiden tot financiële en juridische problemen. De Belastingdienst kan met terugwerkende kracht loonbelasting en sociale premies eisen, waardoor de opdrachtgever een aanzienlijke naheffing moet betalen. De zzp'er kan bovendien loon en vakantietoeslag vorderen van de opdrachtgever. In het ergste geval kan de opdrachtgever een aanwijzing van de Belastingdienst ontvangen, wat betekent dat hij als werkgever wordt aangemerkt.

Het is daarom cruciaal voor zowel de zzp'er als de opdrachtgever om de risico's van schijnzelfstandigheid te begrijpen en te voorkomen. Dit kan door duidelijke afspraken te maken in een modelovereenkomst die voldoet aan de Wet DBA. Daarnaast is het belangrijk om de werkwijze en de arbeidsverhouding goed te documenteren en te bewijzen dat de zzp'er daadwerkelijk zelfstandig opereert.

De handhaving van de Belastingdienst

De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de handhaving van de fiscale regels rondom arbeidsrelaties. In het verleden hield de Belastingdienst een handhavingsmoratorium aan, wat betekende dat er niet actief werd gecontroleerd op schijnzelfstandigheid. Dit moratorium is echter per 1 januari 2025 opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst vanaf dat moment weer volledig gaat handhaven op schijnzelfstandigheid.

De Belastingdienst zal strenger controleren of zzp'ers met één opdrachtgever wel daadwerkelijk voldoen aan de criteria voor zelfstandigheid. Dit betekent dat ze onderzoeken of er sprake is van een gezagsverhouding, of de zzp'er voldoende ondernemersrisico draagt en of er sprake is van eigen vermogen. De Belastingdienst kan zzp'ers en opdrachtgevers controleren door middel van administratieve controles, maar ook door middel van het inwinnen van informatie bij derden.

Als de Belastingdienst concludeert dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kan dit leiden tot naheffingsaanslagen, boetes en het verlies van fiscale voordelen. Het is daarom belangrijk voor zzp'ers met één opdrachtgever om te voldoen aan de voorwaarden van de Wet DBA en om hun administratie op orde te hebben. Dit verkleint de kans op een controle en eventuele vervelende gevolgen.