Kapitaalverzekering eigen woning: Ontdek de regels voor aangifte inkomstenbelasting!

Wat is een kapitaalverzekering eigen woning?

Een Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW) is een verzekering die je via maandelijkse premie elke maand een bedrag inlegt. Dit bedrag komt op een gekoppelde spaarrekening te staan (bij de spaarhypotheek) of wordt voor je belegd (bij een beleggingshypotheek). Deze verzekering is direct gekoppeld aan je hypotheek.

Een KEW is een oude hypotheekvorm die je tot 2013 kon afsluiten. Sinds 1 januari 2013 is het niet meer mogelijk om een nieuwe kapitaalverzekering eigen woning in box 1 af te sluiten. Bestaande hypotheken met een KEW kunnen wel gewoon doorlopen.

De kapitaalverzekering eigen woning kan handig zijn als je een kapitaal bij elkaar wilt verzamelen om je hypotheek af te lossen. De meeste mensen combineren de KEW met een hypotheek met lineaire aflossing.

Fiscale voordelen van een kapitaalverzekering eigen woning

De kapitaalverzekering eigen woning en spaarrekening eigen woning hebben dezelfde fiscale voordelen⁚ U hoeft de opgebouwde waarde niet aan te geven als bezitting in box 3 (sparen en beleggen). Hierdoor betaalt u tijdens de spaarperiode (de looptijd) geen belasting over het gespaarde bedrag. Dit is een groot voordeel ten opzichte van andere spaarvormen, zoals een gewone spaarrekening.

Als uw kapitaalverzekering voldoet aan de voorwaarden, valt de kapitaalverzekering eigen woning in box 1. U hoeft dan tijdens de looptijd de opgebouwde waarde van de kapitaalverzekering niet aan te geven bij uw bezittingen. Uw kapitaalverzekering moet wel tijdens de hele looptijd aan de voorwaarden blijven voldoen.

Een spaar- of beleggingshypotheek is vaak fiscaal aantrekkelijk. Dit komt doordat je zolang je kapitaal opbouwt in de verzekering geen belasting hoeft te betalen over dat bedrag. De Kapitaalverzekering Eigen woning valt namelijk onder box 1; hierover hoef je geen vermogensbelasting in box 3 te betalen.

Als je de levensverzekering gebruikt om je hypotheek af te lossen, of voor andere doelen met betrekking tot je eigen woning, dan kan de verzekering aangemerkt worden als een KEW. Het voordeel van een KEW is dat je gedurende periode van kapitaalopbouw geen belasting hoeft te betalen over de waarde. Dit komt omdat de KEW in box 1 valt en daarmee uitgesloten is van de vermogensbelasting.

Belastingvrije uitkering

De Belastingdienst heeft erg voordelige vrijstellingen voor deze uitkering. Voor fiscaal jaar 2024 bedraagt deze vrijstelling voor de kapitaalverzekering eigen woning (KEW) € 202.000. Bij fiscale partners is deze vrijstelling dubbel zo hoog.

Je kunt de polis of spaarrekening dus altijd belastingvrij laten uitkeren tot maximaal € 202.000 (2024). Fiscaal partners hebben ieder deze vrijstelling. Een vereiste is wel dat je met de uitkering jouw eigenwoningschuld aflost. Heb je een kapitaalverzekering van vóór 15 september 1999, dan betaal je belasting over de waarde boven € 123.428. Hebt u het hele aangiftejaar een fiscale partner? Dan is de vrijstelling voor u samen € 246.856. In de aangifte wordt de vrijstelling automatisch voor u berekend en in mindering gebracht. Hebt u na 13 september 1999 het verzekerde bedrag verhoogd, dan blijft de vrijstelling van € 123.428 (2023) van kracht.

Uw vrijstelling voor een kapitaalverzekering voor de eigen woning is nooit hoger dan uw eigenwoningschuld op het moment dat u de uitkering ontvangt. U hebt bijvoorbeeld een eigenwoningschuld van € 150.000 en u ontvangt een uitkering van € 200.000. U betaalt dan geen belasting over de eerste € 150.000 van de uitkering. Over de rest van de uitkering (€ 50.000) betaalt u wel belasting.

Over de uitkering van de kapitaalverzekering betaal je geen belasting meer in box 1 of box 3. Het geld is immers al die jaren al belast in box 3. In box 3 geef je je vermogen aan. Dit vermogen wordt belast met een vast percentage. Dit percentage hangt af van de hoogte van je vermogen.

Belastingheffing bij uitkering

Bij de KEW wordt de uitkering belast in box 1. Vaak kun je gebruikmaken van een vrijstelling. Daarnaast is er de reguliere kapitaalverzekering, waar je niet altijd een vrijstelling voor hebt. Deze valt in box 3.

Dan betaalt u belasting over de waarde boven € 123.428. Hebt u het hele aangiftejaar een fiscale partner? Dan is de vrijstelling voor u samen € 246.856. In de aangifte wordt de vrijstelling automatisch voor u berekend en in mindering gebracht. Hebt u na 13 september 1999 het verzekerde bedrag verhoogd, dan blijft de vrijstelling van € 123.428 (2023) van kracht.

Kapitaal opbouwen in box 3 heeft dus geen fiscale voordelen voor uw kapitaalverzekering eigen woning? Vanaf 2016 is een dubbele vrijstelling mogelijk, ook als partners niet beiden op de polis staan. U kunt eerder dan na 15 of 20 jaar recht hebben op een hoge belastingvrijstelling.

Als u hier gebruik van wilt maken, moet de rekening binnen 12 maanden na het overlijden overgezet zijn op uw eigen naam. U hebt met uw fiscale partner een woning gekocht en voor de eigenwoningschuld een spaarrekening eigen woning afgesloten. Na enkele jaren overlijdt uw partner. U betaalde in het 1e jaar € 2.500 premie en in de andere jaren € 200 premie. Omdat de hoogste premie meer dan 10 keer de laagste premie is, hebt u geen vrijstelling voor uw uitkering. Dan betaalt u belasting over het verschil tussen uw uitkering en de betaalde premies.