Inkomstenbelasting box 3 2016: Een complete gids

Inleiding

De inkomstenbelasting in Nederland kent verschillende boxen, waaronder box 3. In deze box wordt het inkomen uit sparen en beleggen belast. In 2016 was het box 3-stelsel nog gebaseerd op een forfaitair rendement van 4% over het vermogen boven een bepaald heffingsvrij vermogen. In deze gids bespreken we de belangrijkste aspecten van box 3 in 2016, zodat u goed geïnformeerd bent over uw fiscale verplichtingen.

Het Box 3-stelsel tot en met 2016

Tot en met 2016 werkte het box 3-stelsel met een forfaitair rendement van 4% over het vermogen boven het heffingsvrije vermogen. Dit betekende dat de Belastingdienst uitging van een fictief rendement van 4% per jaar, ongeacht het werkelijke rendement dat u op uw vermogen behaalde. Het heffingsvrije vermogen in 2016 was €24.437. In 2019 oordeelde de Hoge Raad dat dit systeem mogelijk inbreuk maakte op fundamentele vrijheden. De Hoge Raad stelde dat de forfaitaire berekening van het rendement onvoldoende rekening hield met de werkelijke situatie van belastingplichtigen en dat dit mogelijk in strijd was met het recht op eigendom. Naar aanleiding van dit oordeel heeft de Belastingdienst massaal bezwaar tegen de box 3-heffing voor de jaren 2013 tot en met 2016 afgewezen.

Vermogensrendementsheffing in box 3

De vermogensrendementsheffing in box 3 in 2016 was gebaseerd op een forfaitair rendement van 4% over het vermogen boven het heffingsvrije vermogen. Dit betekende dat u belasting moest betalen over een fictief rendement van 4%, ongeacht het werkelijke rendement dat u op uw vermogen behaalde. De Belastingdienst ging ervan uit dat iedereen met een vermogen van €25.000 of meer jaarlijks 4% rendement haalde. Dit forfaitaire rendement werd vervolgens belast met een tarief van 30%, waardoor de effectieve belastingdruk op het vermogen 1,2% bedroeg (4% x 30% = 1,2%). In de praktijk leidde dit ertoe dat sommige mensen belasting betaalden over een fictief rendement dat hoger was dan het werkelijke rendement dat ze behaalden, terwijl anderen juist minder belasting betaalden dan ze zouden moeten.

Heffingsvrij vermogen in box 3

In 2016 had elke belastingplichtige in box 3 een heffingsvrij vermogen van €24.437. Dit betekent dat u alleen belasting hoefde te betalen over het vermogen dat boven dit bedrag uitkwam. Het heffingsvrije vermogen is bedoeld om te voorkomen dat mensen met een klein vermogen ook belasting hoeven te betalen over een fictief rendement. Voor 2015 bedroeg het heffingsvrije vermogen nog €21.330. Het heffingsvrije vermogen is per persoon. Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, dan heeft elk van u recht op een heffingsvrij vermogen. Het is dus belangrijk om te weten wat uw totale vermogen is en hoeveel van dat vermogen boven het heffingsvrije vermogen uitkomt om te weten hoeveel belasting u over uw vermogen moet betalen.

Belangrijke wijzigingen in box 3 na 2016

In 2017 is het box 3-stelsel ingrijpend gewijzigd. Het forfaitaire rendement is afgeschaft en vervangen door een systeem met verschillende rendementspercentages, afhankelijk van de samenstelling van uw vermogen. De Belastingdienst hanteert nu drie verschillende rendementspercentages⁚ 1,63% voor spaargeld, 5% voor beleggingen en 2,87% voor vermogen tot €75.000. Het heffingsvrije vermogen is verhoogd naar €25.000 per persoon. De wijzigingen in box 3 na 2016 hebben geleid tot veel discussie en rechtszaken. In 2021 oordeelde de Hoge Raad dat het box 3-stelsel in strijd was met de grondwet. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat het forfaitaire rendementsstelsel disproportioneel is en dat belastingplichtigen onvoldoende beschermd worden tegen het betalen van belasting over een fictief rendement. De Hoge Raad heeft de wetgever opgedragen het box 3-stelsel te herzien. De precieze uitwerking van deze herziening is nog niet bekend.