CSR in grote ondernemingen: hoe creëer je duurzame waarde?

Inleiding

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een EU-richtlijn die voorschrijft dat grote ondernemingen verplicht worden in hun bestuursverslag te rapporteren over hun impact op milieu-aspecten en HR- en sociale aspecten, oftewel mens en milieu.

De opkomst van CSR

Corporate Social Responsibility (CSR) ontstond vanuit de erkenning onder multinationale ondernemingen van de noodzaak om verantwoording af te leggen voor en te compenseren voor hun negatieve impact op de samenleving⁚ met name op mensenrechten, arbeidsomstandigheden, milieu en corruptie. De focus lag aanvankelijk op vrijwillige initiatieven en rapportage, maar de druk op bedrijven om duurzamer te opereren is in de loop der jaren toegenomen, mede door de groeiende aandacht van investeerders, consumenten en de media.

De CSRD is een belangrijke stap in de evolutie van CSR, waarbij de nadruk verschuift van vrijwillige rapportage naar verplichte transparantie en verantwoording.

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een EU-richtlijn die voorschrijft dat grote ondernemingen verplicht worden in hun bestuursverslag te rapporteren over hun impact op milieu-aspecten en HR- en sociale aspecten, oftewel mens en milieu.

Doelstellingen van de CSRD

De CSRD heeft als doel om de transparantie en verantwoording van grote ondernemingen op het gebied van duurzaamheid te verhogen. De richtlijn streeft naar een aantal belangrijke doelstellingen, waaronder⁚

• Verbeterde informatievoorziening voor investeerders, consumenten en andere belanghebbenden over de duurzaamheidsinspanningen van bedrijven.
• Stimuleren van bedrijven om hun duurzaamheidsstrategieën te verbeteren en hun impact op mens en milieu te verminderen.
• Creëren van een gelijk speelveld voor bedrijven door uniforme rapportagevereisten in te stellen.
• Bevorderen van een duurzamere economie door bedrijven aan te sporen om hun bedrijfsvoering te herzien en te verduurzamen.

De CSRD beoogt dus niet alleen een betere transparantie te creëren, maar ook een positieve impact te hebben op de maatschappij en het milieu.

Verplichtingen voor grote ondernemingen

De CSRD legt een aantal verplichtingen op aan grote ondernemingen, waaronder⁚

• Duurzaamheidsrapportage⁚ Grote ondernemingen moeten een uitgebreide duurzaamheidsrapportage opstellen die in hun jaarverslag wordt opgenomen. Deze rapportage moet informatie bevatten over de impact van de onderneming op milieu-aspecten, sociale aspecten, mensenrechten, governance en werkgelegenheid.
• Duurzaamheidsstrategie⁚ Bedrijven moeten een duidelijk gedefinieerde duurzaamheidsstrategie ontwikkelen en beschrijven hoe deze geïntegreerd is in hun bedrijfsvoering. De strategie moet concrete doelstellingen bevatten die meetbaar, relevant, haalbaar, tijdsgebonden en ethisch verantwoord zijn.
• Due diligence⁚ Grote ondernemingen moeten due diligence processen invoeren om hun eigen activiteiten en die van hun toeleveranciers te beoordelen op risico's voor mens en milieu. Deze processen moeten leiden tot concrete maatregelen om deze risico's te mitigeren.
• Transparantie en verantwoording⁚ Bedrijven moeten transparant zijn over hun duurzaamheidsinspanningen en verantwoording afleggen over hun prestaties. De rapportage moet betrouwbaar, verifieerbaar en consistent zijn.

De CSRD stelt dus hoge eisen aan grote ondernemingen om hun duurzaamheidsinspanningen te documenteren en te verantwoorden.

Tijdlijn voor de invoering van de CSRD

De invoering van de CSRD verloopt in fasen, met verschillende deadlines voor verschillende groepen bedrijven⁚

• Boekjaar 2024⁚ Grote beursgenoteerde ondernemingen met meer dan 500 medewerkers moeten voor het eerst een duurzaamheidsrapportage opstellen volgens de CSRD-richtlijnen.
• Boekjaar 2025⁚ De verplichting wordt uitgebreid naar alle grote ondernemingen, ongeacht hun beursnotering.
• Boekjaar 2026⁚ Beursgenoteerde MKB-ondernemingen moeten een ESG-rapportage opnemen in hun jaarverslag.
• Boekjaar 2027⁚ Ondernemingen van buiten de EU kunnen verplicht worden om een ESG-rapportage te maken, afhankelijk van hun activiteiten en impact in de EU.

De CSRD is dus een geleidelijke invoering, maar de deadlines komen snel dichterbij. Bedrijven moeten zich nu al voorbereiden op de nieuwe rapportageverplichtingen.

De impact van de CSRD

De CSRD zal een aanzienlijke impact hebben op grote ondernemingen, met name op het gebied van rapportageverplichtingen, duurzaamheidsstrategieën en transparantie.

Rapportageverplichtingen

De CSRD introduceert een aantal belangrijke wijzigingen in de rapportageverplichtingen voor grote ondernemingen. De nieuwe richtlijn vereist een veel uitgebreidere en gedetailleerde rapportage over de duurzaamheidsinspanningen van bedrijven. De focus ligt op het rapporteren over de impact van de onderneming op mens en milieu, in plaats van alleen over de inspanningen die worden geleverd. De CSRD introduceert ook een aantal nieuwe standaarden en vereisten voor de rapportage, waaronder⁚

• Dubbele materialiteit⁚ Bedrijven moeten niet alleen rapporteren over de impact van hun activiteiten op de omgeving, maar ook over de impact van de omgeving op hun activiteiten. Dit betekent dat bedrijven rekening moeten houden met de risico's en kansen die voortvloeien uit sociale, milieukundige en governance-kwesties.
• Geharmoniseerde standaarden⁚ De CSRD introduceert een set geharmoniseerde standaarden voor duurzaamheidsrapportage, die door alle grote ondernemingen moeten worden gebruikt. Dit zorgt voor meer vergelijkbaarheid en transparantie tussen bedrijven.
• Verplichte externe verificatie⁚ De duurzaamheidsrapportage moet door een onafhankelijke derde partij worden geverifieerd. Dit zorgt voor meer betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de rapportage.
• Digitale rapportage⁚ De CSRD stimuleert digitale rapportage om de toegang tot en het gebruik van duurzaamheidsinformatie te vereenvoudigen.

De nieuwe rapportageverplichtingen zullen bedrijven aanmoedigen om hun duurzaamheidsinspanningen te versterken en meer transparant te zijn over hun impact op mens en milieu.

Duurzaamheidsstrategieën

De CSRD stimuleert bedrijven om hun duurzaamheidsstrategieën te versterken en te integreren in hun bedrijfsvoering. De richtlijn vereist dat bedrijven een duidelijk gedefinieerde duurzaamheidsstrategie ontwikkelen die concrete doelstellingen bevat die meetbaar, relevant, haalbaar, tijdsgebonden en ethisch verantwoord zijn. Deze strategie moet betrekking hebben op⁚

• Milieubescherming⁚ Bedrijven moeten maatregelen nemen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen, zoals het verminderen van hun CO2-uitstoot, het efficiënter gebruik van energie en water, en het minimaliseren van afval.
• Sociale verantwoordelijkheid⁚ Bedrijven moeten zich inzetten voor eerlijke arbeidsomstandigheden, diversiteit en inclusie, en de bescherming van mensenrechten in hun eigen activiteiten en die van hun toeleveranciers.
• Goed bestuur⁚ Bedrijven moeten transparant en verantwoord opereren, met een sterke governance-structuur en een focus op ethisch gedrag.

De CSRD stimuleert bedrijven om hun duurzaamheidsstrategieën te integreren in hun kernactiviteiten en te zorgen voor een duurzame bedrijfsvoering op lange termijn.

Transparantie en accountability

De CSRD legt een sterke nadruk op transparantie en verantwoording. Bedrijven moeten hun duurzaamheidsinspanningen duidelijk en open communiceren naar stakeholders. Dit omvat⁚

• Openbare rapportage⁚ Bedrijven moeten hun duurzaamheidsrapportage openbaar publiceren en deze toegankelijk maken voor alle belanghebbenden, inclusief investeerders, consumenten, werknemers en de media.
• Verifieerbaarheid⁚ De duurzaamheidsrapportage moet door een onafhankelijke derde partij worden geverifieerd om de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid te waarborgen. Dit zorgt voor meer vertrouwen in de informatie die door bedrijven wordt gecommuniceerd.
• Verantwoording afleggen⁚ Bedrijven moeten verantwoording afleggen over hun prestaties op het gebied van duurzaamheid en duidelijk aangeven hoe ze hun doelstellingen willen realiseren. Dit omvat het beschrijven van de risico's en kansen die voortvloeien uit hun activiteiten en de maatregelen die ze nemen om deze te beheren.
• Duidelijke communicatie⁚ Bedrijven moeten duidelijk communiceren over hun duurzaamheidsstrategie en de impact van hun activiteiten op mens en milieu. De informatie moet begrijpelijk en toegankelijk zijn voor alle stakeholders.

De CSRD stimuleert een cultuur van transparantie en verantwoording, waardoor bedrijven meer verantwoordelijk worden gehouden voor hun impact op de maatschappij en het milieu.

Voordelen van CSR

Naast de ethische en maatschappelijke voordelen, biedt CSR ook een aantal concrete voordelen voor bedrijven, zoals een verbeterd imago, verhoogde winstgevendheid en verantwoorde bedrijfsvoering.

Verbeterd imago

Een sterke CSR-strategie kan het imago van een bedrijf aanzienlijk verbeteren. Consumenten en investeerders zijn steeds meer geïnteresseerd in bedrijven die maatschappelijk verantwoord opereren. Door transparant te zijn over hun duurzaamheidsinspanningen en hun impact op mens en milieu, kunnen bedrijven een positiever beeld creëren bij hun stakeholders. Dit kan leiden tot⁚

• Verhoogde merkloyaliteit⁚ Consumenten zijn eerder geneigd om producten en diensten te kopen van bedrijven die een sterke reputatie hebben op het gebied van duurzaamheid.
• Verbeterde werknemerstevredenheid⁚ Werknemers zijn meer gemotiveerd om voor bedrijven te werken die zich inzetten voor maatschappelijke verantwoordelijkheid.
• Verbeterde toegang tot financiering⁚ Investeerders zijn steeds meer geïnteresseerd in bedrijven met een sterke ESG-score (Environmental, Social, Governance). Een goede CSR-strategie kan dus leiden tot betere toegang tot financiering.

Een sterk CSR-imago kan bedrijven helpen om hun concurrentiepositie te versterken en hun klanten en werknemers aan zich te binden.

Verhoogde winstgevendheid

Een sterke CSR-strategie kan ook leiden tot verhoogde winstgevendheid. Door efficiënter gebruik te maken van middelen, te investeren in duurzame technologieën en hun impact op de omgeving te minimaliseren, kunnen bedrijven hun kosten verlagen en hun winstgevendheid verhogen. Bovendien kan een sterke CSR-reputatie leiden tot⁚

• Verbeterde toegang tot talent⁚ Bedrijven met een sterke CSR-reputatie trekken meer talentvolle werknemers aan, wat kan leiden tot een hogere productiviteit en innovatie.
• Verbeterde toegang tot kapitaal⁚ Investeerders zijn steeds meer geïnteresseerd in bedrijven met een sterke ESG-score, wat kan leiden tot betere toegang tot financiering.
• Verhoogde klantloyaliteit⁚ Consumenten zijn eerder geneigd om producten en diensten te kopen van bedrijven die maatschappelijk verantwoord opereren, wat kan leiden tot hogere verkopen en winstgevendheid.

CSR kan dus leiden tot een win-win-situatie voor zowel bedrijven als de maatschappij.

Verantwoorde bedrijfsvoering

CSR bevordert een verantwoorde bedrijfsvoering door bedrijven aan te sporen om hun impact op mens en milieu te minimaliseren en te zorgen voor een duurzame bedrijfsvoering op lange termijn. Dit omvat⁚

• Ethische bedrijfsvoering⁚ CSR stimuleert bedrijven om ethische principes te hanteren in al hun activiteiten, zoals het respecteren van mensenrechten, het voorkomen van corruptie en het bevorderen van eerlijke arbeidsomstandigheden.
• Duurzame supply chain⁚ Bedrijven moeten zorgen voor een duurzame supply chain, waarbij ze samenwerken met toeleveranciers die dezelfde ethische en duurzame standaarden hanteren. Dit omvat het minimaliseren van de ecologische voetafdruk van de supply chain en het bevorderen van eerlijke arbeidsomstandigheden bij alle betrokken partijen.
• Duurzame productontwikkeling⁚ Bedrijven moeten hun producten en diensten ontwikkelen met oog voor duurzaamheid, zoals het gebruik van recyclebare materialen, het verminderen van energieverbruik en het creëren van producten met een lange levensduur.
• Maatschappelijke betrokkenheid⁚ Bedrijven moeten zich inzetten voor maatschappelijke verantwoordelijkheid, zoals het ondersteunen van lokale gemeenschappen, het investeren in onderwijs en het bevorderen van sociale inclusie.

CSR is dus niet alleen een kwestie van imago, maar ook van een fundamentele verandering in de bedrijfsvoering die leidt tot een duurzamere en ethischere manier van opereren.

Conclusie

De CSRD is een belangrijke stap in de evolutie van CSR, waarbij de nadruk verschuift van vrijwillige rapportage naar verplichte transparantie en verantwoording. De richtlijn zal een aanzienlijke impact hebben op grote ondernemingen, met name op het gebied van rapportageverplichtingen, duurzaamheidsstrategieën en transparantie. De CSRD stelt hoge eisen aan bedrijven om hun duurzaamheidsinspanningen te documenteren en te verantwoorden, maar biedt ook een aantal concrete voordelen, zoals een verbeterd imago, verhoogde winstgevendheid en een verantwoorde bedrijfsvoering.

Door te voldoen aan de CSRD-richtlijnen, kunnen grote ondernemingen een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere en rechtvaardigere samenleving. De CSRD is dus niet alleen een juridische verplichting, maar ook een kans om een positieve impact te maken op de wereld.