Ben je als ZZP'er verplicht om een WAO-verzekering af te sluiten? Ontdek de regels en uitzonderingen.

Inleiding⁚ De huidige situatie

In Nederland zijn er momenteel geen specifieke verplichte verzekeringen voor zzpers, behalve een zorgverzekering en een WA-verzekering (voor autobezitters). Er zijn wel verschillende vrijwillige verzekeringen die zzpers kunnen afsluiten, waaronder een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV).

Het afsluiten van een AOV is voor zzpers niet verplicht, maar het is wel verstandig om dit te hebben. Zonder verzekering kunnen de kosten van arbeidsongeschiktheid snel oplopen.

Momenteel is een arbeidsongeschiktheidsverzekering nog niet verplicht, maar daar komt vanaf 1 januari 2027 mogelijk verandering in. Het kabinet wil dat vanaf dat moment een AOV voor iedere zelfstandige in Nederland verplicht wordt gesteld.

Verplichte verzekeringen voor ZZPers

De enige verzekeringen die in Nederland als (wettelijk) verplicht vallen te bestempelen zijn een zorgverzekering (voor particulieren) en een motorrijtuigenverzekering (voor de eigenaar van het voertuig, dit kan een bedrijf of een particulier zijn). Ook zijn sinds kort drones verzekeringsplichtig wanneer deze zwaarder zijn dan 20 kilogram.

Voor zzpers zijn er geen specifieke verplichte verzekeringen. De basisverzekeringen die voor alle Nederlanders gelden, zoals de zorgverzekering en de WA-verzekering, zijn ook voor zzpers van toepassing. In de basis zijn er dus maar twee verzekeringen verplicht als zzper⁚ een zorgverzekering en een WA-verzekering (als je een auto hebt). Er zijn dus geen specifieke verplichte verzekeringen voor zzpers. Wel kan het zijn dat je opdrachtgever van je verlangt dat je verzekerd bent.

De discussie over een verplichte AOV voor zzpers is echter volop gaande. Het kabinet wil dat alle zelfstandigen verplicht verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid, waardoor er minder financiële risico's ontstaan bij ziekte. Het kabinet wil dat straks alle zelfstandigen verplicht verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid. Zelfstandigen moeten straks een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) hebben. Door een nieuwe verplichte verzekering lopen zij minder financiële risicos door ziekte. De arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) wordt naar verwachting in 2027 verplicht voor Nederlandse zzpers.

De verplichte verzekering gaat gelden voor alle ondernemers voor de inkomstenbelasting, met en zonder personeel. Dus niet alleen voor zzpers. De verplichting geldt niet voor dgas (directeur-grootaandeelhouders) en resultaatgenieters (mensen die naast hun vaste baan af en toe een freelance klus doen).

De verplichte verzekering is echter nog niet ingevoerd. Het wetsvoorstel, genaamd Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ), is in internetconsultatie en betrokkenen kunnen tot 23 juli hun mening geven over de voorstellen. Sinds deze week staan de overheidsplannen voor de verplichte verzekering voor zzpers online. Tot 23 juli kan iedereen via een zogenoemde internetconsultatie reageren op het wetsvoorstel Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (BAZ).

De nieuwe wetgeving zal waarschijnlijk in het eerste kwartaal van 2025 ingaan, met een daadwerkelijke invoering van de verplichte AOV per 1 januari 2027.

De BAZ⁚ Een verplichte AOV voor ZZPers?

De Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) is het wetsvoorstel dat de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzpers (AOV) wil invoeren; De BAZ is een initiatief van de Stichting van de Arbeid en maakt deel uit van het arbeidsmarktpakket, dat gericht is op een beter werkende arbeidsmarkt. Het kabinet heeft het voorstel verder uitgewerkt met de werkgevers-, werknemers-, zelfstandigenorganisaties en verzekeraars.

De BAZ is gebaseerd op drie uitgangspunten⁚ betaalbaar, uitlegbaar en uitvoerbaar. Dit betekent dat de verzekering voor alle zzpers betaalbaar moet zijn, duidelijk en eenvoudig te begrijpen moet zijn en zonder problemen te implementeren moet zijn. De wet is als volgt vormgegeven⁚

Met de BAZ krijgen zelfstandigen recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering als ze door langdurige ziekte niet meer het minimumloon kunnen verdienen. De uitkering is gebaseerd op het minimumloon en zal een belangrijk vangnet vormen voor zzpers die arbeidsongeschikt raken.

De BAZ is een belangrijke stap voorwaarts voor zzpers. De huidige situatie, waarin zzpers zelf verantwoordelijk zijn voor hun arbeidsongeschiktheidsverzekering, leidt tot een ongelijk speelveld. Sommige zzpers kunnen zich geen AOV permitteren, terwijl anderen wel een verzekering kunnen afsluiten. Dit kan leiden tot grote financiële risico's voor zzpers die arbeidsongeschikt raken. Zelfstandigen die ziek worden, lopen grote risicos op een zware teruggang in inkomen. Zij kunnen zich hier particulier voor verzekeren. Maar in de praktijk doet een grote groep dat niet. Soms omdat de kosten te hoog zijn maar ook omdat zij geen verzekering kunnen afsluiten omdat zij bijvoorbeeld door hun leeftijd, medische aandoening of medische geschiedenis uitgesloten worden. Het kabinet wil daarom dat er voor zelfstandigen, net als voor werknemers, een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering komt die voor iedereen toegankelijk is. Ook zorgt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een gelijker speelveld tussen zelfstandigen onderling en tussen werknemers en zelfstandigen. Daarnaast voorkomt het dat risicos rond arbeidsongeschiktheid worden afgewenteld op de samenleving.

De BAZ zal er voor zorgen dat alle zzpers een basisvangnet hebben bij arbeidsongeschiktheid. Dit zal zorgen voor meer zekerheid en stabiliteit voor zzpers en zal ervoor zorgen dat ze niet in de bijstand terechtkomen. Ook zal de BAZ ervoor zorgen dat zzpers niet afhankelijk worden van hun partner in geval van arbeidsongeschiktheid.

Voordelen en nadelen van een verplichte AOV

De invoering van een verplichte AOV voor zzpers heeft zowel voordelen als nadelen. De belangrijkste voordelen zijn⁚

• Meer zekerheid en stabiliteit voor zzpers⁚ Een verplichte AOV zorgt ervoor dat alle zzpers een basisvangnet hebben bij arbeidsongeschiktheid. Dit betekent dat ze niet in de bijstand terechtkomen en niet afhankelijk worden van hun partner in geval van arbeidsongeschiktheid. Met een verzekeringsplicht voor zelfstandigen zijn straks alle werkenden beschermd tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid.
• Een gelijk speelveld voor zzpers en werknemers⁚ Momenteel is er een ongelijk speelveld tussen zzpers en werknemers. Werknemers zijn verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen, terwijl zzpers zelf verantwoordelijk zijn voor hun arbeidsongeschiktheidsverzekering. Een verplichte AOV voor zzpers zorgt ervoor dat er een gelijk speelveld ontstaat.
• Voorkomen van financiële risico's⁚ Door een nieuwe verplichte verzekering lopen zij minder financiële risicos door ziekte. Zonder een AOV kunnen de kosten van arbeidsongeschiktheid snel oplopen. Om vier jaar te overbruggen met een inkomen op het niveau van het minimumloon is ongeveer 100.000 euro nodig. Met een verplichte verzekering tegen arbeidsongeschiktheid is elke zelfstandige tot de AOW-leeftijd verzekerd.
• Minder druk op de sociale zekerheid⁚ Ook zorgt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een gelijker speelveld tussen zelfstandigen onderling en tussen werknemers en zelfstandigen. Daarnaast voorkomt het dat risicos rond arbeidsongeschiktheid worden afgewenteld op de samenleving.

De belangrijkste nadelen van een verplichte AOV zijn⁚

• Hogere kosten voor zzpers⁚ Een verplichte AOV zal extra kosten met zich meebrengen voor zzpers. De premie voor een AOV is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de hoogte van het inkomen, de leeftijd en de gezondheidstoestand van de zzper. De premie voor de AOV voor een ondernemer is dus vaak lager. Ook hebben ondernemers als voordeel dat ze de keuze om voor kwalitatief betere voorwaarden kiezen hebben, zoals een beroepsdekking. Een zelfstandig ondernemer betaalt voor een AOV gemiddeld zon 2.500 ,- bruto premie per jaar. En dit bedrag is aftrekbaar.
• Minder keuzevrijheid voor zzpers⁚ Een verplichte AOV betekent dat zzpers minder keuzevrijheid hebben. Ze zijn verplicht om een AOV af te sluiten, terwijl ze in de huidige situatie zelf kunnen kiezen of ze een AOV willen afsluiten en bij welke verzekeraar. Dit is afhankelijk van meerdere criteria (bijv. welk inkomen verzeker je, wat is je wachttijd, wat zijn arbeidsongeschiktheidscriteria). Voorwaarde is wel dat het door de verzekeraar minimaal te hanteren arbeidsongeschiktheidscriterium, gelijk is aan het in de BAZ gehanteerde criterium.
• Mogelijke administratieve lasten⁚ De invoering van een verplichte AOV kan leiden tot extra administratieve lasten voor zowel zzpers als voor de overheid. De verplichteverzekering gaat gelden voor alle ondernemers voor de inkomstenbelasting, met en zonder personeel. Dus niet alleen voor zzpers. De verplichting geldt niet voor dgas (directeur-grootaandeelhouders) en resultaatgenieters (mensen die naast hun vaste baan af en toe een freelance klus doen).

Conclusie⁚ Wat betekent dit voor ZZPers?

De invoering van een verplichte AOV voor zzpers is een belangrijke ontwikkeling. Het zal voor meer zekerheid en stabiliteit zorgen voor zzpers en zal ervoor zorgen dat ze niet in de bijstand terechtkomen. De BAZ zal ervoor zorgen dat alle zzpers een basisvangnet hebben bij arbeidsongeschiktheid, waardoor ze niet afhankelijk worden van hun partner in geval van arbeidsongeschiktheid.

Echter, de verplichte AOV zal ook extra kosten met zich meebrengen voor zzpers. De premie voor een AOV is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de hoogte van het inkomen, de leeftijd en de gezondheidstoestand van de zzper. Daarnaast betekent een verplichte AOV dat zzpers minder keuzevrijheid hebben, omdat ze verplicht zijn om een AOV af te sluiten.

De invoering van een verplichte AOV is dus een tweesnijdend zwaard. Aan de ene kant zal het voor meer zekerheid en stabiliteit zorgen voor zzpers, aan de andere kant zal het extra kosten met zich meebrengen en minder keuzevrijheid bieden. De premie voor de AOV voor een ondernemer is dus vaak lager. Ook hebben ondernemers als voordeel dat ze de keuze om voor kwalitatief betere voorwaarden kiezen hebben, zoals een beroepsdekking. Een zelfstandig ondernemer betaalt voor een AOV gemiddeld zon 2.500 ,- bruto premie per jaar. En dit bedrag is aftrekbaar.

Het is belangrijk dat zzpers zich goed informeren over de BAZ en de gevolgen die deze wetgeving zal hebben voor hun situatie; Zzpers moeten zich goed informeren over de BAZ en de gevolgen die deze wetgeving zal hebben voor hun situatie. De BAZ is uitgewerkt aan de hand van 3 uitgangspunten⁚ betaalbaar, uitlegbaar en uitvoerbaar. De wet is als volgt vormgegeven⁚

De BAZ is een belangrijke stap voorwaarts voor zzpers, maar het is belangrijk dat de wetgeving zorgvuldig wordt geïmplementeerd om te voorkomen dat zzpers overbelast worden met administratieve lasten.