Wat te doen bij een strafbaar feit in je onderneming? Ontdek je rechten & plichten en vind juridische hulp.

Inleiding

In de huidige tijd zijn ondernemingen steeds vaker blootgesteld aan de risico's van strafbare feiten; Dit kan leiden tot ernstige gevolgen, zoals financiële schade, reputatieschade en zelfs strafrechtelijke vervolging. Het is daarom van groot belang dat ondernemingen zich bewust zijn van de risico's en de juiste maatregelen treffen om deze te voorkomen.

Strafbaar Feit⁚ Definitie & Soorten

Een strafbaar feit, ook wel delict genoemd, is een gedraging die door de wet verboden is en waarop straf is gesteld. In de Nederlandse wetgeving worden delicten onderverdeeld in misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn ernstigere strafbare feiten dan overtredingen en worden vaak gekenmerkt door een hogere strafmaat. De wet bepaalt of een strafbaar feit een misdrijf of een overtreding is. Overwegend geldt dat ernstige strafbare feiten misdrijven zijn en de overige feiten overtredingen. Er zijn veel wetten waarin strafbare feiten zijn opgenomen. De meest bekende zijn het Wetboek van Strafrecht en de Wegenverkeerswet 1994.

Er zijn talloze soorten strafbare feiten, die kunnen variëren van geweldpleging en diefstal tot fraude en corruptie. Binnen de context van ondernemingen zijn bepaalde strafbare feiten van extra belang, zoals⁚

• Fraude⁚ Dit kan verschillende vormen aannemen, zoals belastingfraude, zorgfraude of faillissementsfraude.
• Corruptie⁚ Dit omvat het gebruik van macht of invloed voor eigen gewin, bijvoorbeeld door omkoping of vriendjespolitiek.
• Milieudelicten⁚ Dit zijn strafbare feiten die de omgeving aantasten, zoals vervuiling of illegale storting van afval.
• Witwassen⁚ Dit is het verbergen van de herkomst van crimineel verkregen geld.
• Mededingingsdelicten⁚ Dit zijn strafbare feiten die de eerlijke concurrentie op de markt aantasten, zoals prijsafspraken of marktverdeling.

Het is van groot belang dat ondernemingen op de hoogte zijn van de verschillende soorten strafbare feiten en de risico's die deze met zich meebrengen. Dit is essentieel om preventieve maatregelen te kunnen nemen en mogelijke strafrechtelijke vervolging te voorkomen.

Onderneming als Pleger van een Strafbaar Feit

In het Nederlandse rechtssysteem kunnen niet alleen natuurlijke personen, maar ook rechtspersonen, zoals ondernemingen, strafrechtelijk worden vervolgd. Dit is geregeld in artikel 51 van het Wetboek van Strafrecht (Sr). Een onderneming kan worden vervolgd voor het handelen van personen die werkzaam zijn voor de onderneming. Omgekeerd kunnen feitelijk leidinggevenden (dus niet alleen de bestuurders) van een onderneming strafrechtelijk verantwoordelijk worden gehouden voor strafbare feiten die door de onderneming worden gepleegd.

Een rechtspersoon kan worden aangemerkt als dader van een strafbaar feit indien de gedraging redelijkerwijs aan die rechtspersoon kan worden toegerekend. Dit betekent dat er een causaal verband moet zijn tussen de gedraging en de onderneming. Er moet sprake zijn van een zekere mate van 'organisatorische verantwoordelijkheid'. De toerekening van een strafbaar feit aan een onderneming is in de praktijk niet altijd eenvoudig. De rechter zal rekening houden met verschillende factoren, zoals de aard van de gedraging, de rol van de betrokken personen binnen de onderneming, de organisatiestructuur van de onderneming en de maatregelen die de onderneming heeft getroffen om strafbare feiten te voorkomen.

Als een onderneming wordt vervolgd voor een strafbaar feit, kan dit leiden tot verschillende sancties, zoals een boete, een voorwaardelijke straf, een ontbindingsbevel, een verbeurdverklaring of een publicatie van de veroordeling. De hoogte van de straf hangt af van de ernst van het strafbare feit, de mate van schuld van de onderneming en de omstandigheden van het geval.

Het is belangrijk om te benadrukken dat het niet altijd makkelijk is om te bepalen wanneer een onderneming strafrechtelijk aansprakelijk is. De toerekening van een strafbaar feit aan een onderneming is een complex juridisch vraagstuk dat in de praktijk door de rechter wordt beoordeeld.

Gevolgen van een Strafbaar Feit voor een Onderneming

De gevolgen van een strafbaar feit voor een onderneming kunnen aanzienlijk zijn en verstrekkende impact hebben op alle aspecten van de bedrijfsvoering. Naast de juridische en financiële consequenties, kan een strafbaar feit ook leiden tot reputatieschade, verlies van klantenvertrouwen, verstoring van de bedrijfsvoering en zelfs het faillissement van de onderneming.

• Financiële schade⁚ Strafzaken kunnen leiden tot forse financiële schade, zoals boetes, schadevergoedingen, proceskosten en boetes voor overtredingen. Bovendien kan de onderneming te maken krijgen met inkomstenverlies door negatieve publiciteit en het verlies van klanten.
• Reputatieschade⁚ Een strafbaar feit kan de reputatie van een onderneming ernstig aantasten. Negatieve media-aandacht kan leiden tot een daling van het vertrouwen van klanten, leveranciers en investeerders. Dit kan leiden tot een verlies van marktaandeel en een moeilijker werven van nieuw personeel.
• Verstoring van de bedrijfsvoering⁚ Een strafrechtelijk onderzoek kan de bedrijfsvoering ernstig verstoren; De onderneming kan te maken krijgen met huiszoekingen, beslag op activa, een tijdelijke sluiting of zelfs een ontbindingsbevel.
• Verlies van klantenvertrouwen⁚ Klanten kunnen hun vertrouwen in een onderneming verliezen als deze betrokken is bij een strafbaar feit. Dit kan leiden tot een daling van de omzet en een verlies van marktaandeel.
• Faillissement⁚ In sommige gevallen kan een strafbaar feit leiden tot het faillissement van een onderneming. Dit kan gebeuren als de onderneming te maken krijgt met hoge boetes, schadevergoedingen en inkomstenverlies.

Het is duidelijk dat de gevolgen van een strafbaar feit voor een onderneming aanzienlijk kunnen zijn. Het is daarom van groot belang dat ondernemingen proactief maatregelen treffen om strafbare feiten te voorkomen.

Strafrechtelijk Onderzoek

Een strafrechtelijk onderzoek kan een aanzienlijke impact hebben op een onderneming en haar leidinggevenden. De politie of het Openbaar Ministerie (OM) kan een onderzoek starten als er aanwijzingen zijn dat een onderneming betrokken is bij een strafbaar feit. Tijdens een strafrechtelijk onderzoek kunnen verschillende maatregelen worden getroffen, zoals⁚

• Huiszoekingen⁚ De politie kan een huiszoeking uitvoeren bij de onderneming om bewijsmateriaal te verzamelen.
• Beslag⁚ De politie kan beslag leggen op activa van de onderneming, zoals computers, documenten of bankrekeningen, om te voorkomen dat deze worden vernietigd of verplaatst.
• Verhoren⁚ De politie kan medewerkers van de onderneming verhoren om informatie te verkrijgen over het strafbare feit.
• Boekenonderzoek⁚ Het OM kan een boekenonderzoek laten uitvoeren om de financiële administratie van de onderneming te controleren op onregelmatigheden.

Een strafrechtelijk onderzoek kan leiden tot verstoringen in de bedrijfsvoering, zoals een tijdelijke sluiting van de onderneming of een beperking van de bedrijfsactiviteiten. Het onderzoek kan ook leiden tot negatieve media-aandacht en reputatieschade voor de onderneming.

Als een onderneming wordt verdacht van een strafbaar feit, is het belangrijk om contact op te nemen met een advocaat gespecialiseerd in strafrecht. Deze kan de onderneming adviseren over de te volgen stappen en de rechten van de onderneming tijdens het strafrechtelijk onderzoek beschermen.

Het is essentieel dat de onderneming tijdens een strafrechtelijk onderzoek open en transparant communiceert met de autoriteiten en dat zij alle relevante informatie verstrekt.

Verantwoordelijkheid van Feitelijk Leidinggevenden

In het Nederlandse strafrecht kunnen niet alleen de bestuurders van een onderneming, maar ook feitelijk leidinggevenden strafrechtelijk verantwoordelijk worden gehouden voor strafbare feiten die door de onderneming worden gepleegd. Feitelijk leidinggeven is een juridisch begrip dat verwijst naar personen die, zonder formeel bestuurder te zijn, daadwerkelijk de leiding hebben over een onderneming. Dit kan bijvoorbeeld gaan om directeuren, managers, teamleiders of andere personen die een belangrijke rol spelen in de besluitvorming en dagelijkse gang van zaken binnen de onderneming.

Om een feitelijk leidinggevende strafrechtelijk aansprakelijk te stellen, moet worden aangetoond dat deze persoon⁚

• Bewust was van het strafbare feit⁚ De feitelijk leidinggevende moet zich bewust zijn geweest van de kans dat het strafbare feit zou worden gepleegd.
• De mogelijkheid had om het strafbare feit te voorkomen⁚ De feitelijk leidinggevende moet de mogelijkheid hebben gehad om te voorkomen dat het strafbare feit werd gepleegd, bijvoorbeeld door het geven van instructies, het nemen van maatregelen of het ingrijpen in de gang van zaken.
• Het strafbare feit heeft geaccepteerd of bevorderd⁚ De feitelijk leidinggevende moet het strafbare feit bewust hebben geaccepteerd of bevorderd, bijvoorbeeld door het te tolereren of door er zelf aan mee te werken.

De verantwoordelijkheid van feitelijk leidinggevenden is een complex juridisch vraagstuk. De rechter zal in de praktijk beoordelen of aan alle voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid is voldaan. Het is belangrijk voor feitelijk leidinggevenden om zich bewust te zijn van hun verantwoordelijkheid en om de nodige maatregelen te treffen om strafbare feiten te voorkomen.

Verantwoordelijkheid van de Rechtspersoon

Naast de strafrechtelijke aansprakelijkheid van natuurlijke personen, zoals bestuurders en feitelijk leidinggevenden, kan ook de rechtspersoon zelf, dus de onderneming als zodanig, strafrechtelijk verantwoordelijk worden gehouden voor een strafbaar feit. Dit betekent dat de onderneming als juridische entiteit kan worden vervolgd en bestraft voor een strafbaar feit dat door haar werknemers of vertegenwoordigers is gepleegd.

De toerekening van een strafbaar feit aan een rechtspersoon is gebaseerd op het principe van ‘redelijke toerekening’. Dit houdt in dat de gedraging die tot het strafbare feit heeft geleid, redelijkerwijs aan de onderneming kan worden toegerekend. Er moet sprake zijn van een zekere mate van organisatorische verantwoordelijkheid. De rechter zal rekening houden met verschillende factoren, zoals⁚

• De aard van de gedraging⁚ De ernst van het strafbare feit en de mate waarin het verband houdt met de bedrijfsvoering.
• De rol van de betrokken personen⁚ De positie van de werknemer of vertegenwoordiger binnen de onderneming en de mate van bevoegdheid die hij of zij had.
• De organisatiestructuur van de onderneming⁚ De mate waarin de onderneming regels en procedures heeft om strafbare feiten te voorkomen en te bestrijden.
• De maatregelen die de onderneming heeft getroffen⁚ De effectiviteit van de genomen maatregelen om strafbare feiten te voorkomen en de mate waarin de onderneming heeft geprobeerd om de gevolgen van het strafbare feit te beperken.

Als een rechtspersoon wordt veroordeeld voor een strafbaar feit, kan deze onderneming te maken krijgen met verschillende sancties, zoals boetes, voorwaardelijke straffen, ontbindingsbevelen, verbeurdverklaringen of publicatie van de veroordeling.

Preventieve Maatregelen

Het is van cruciaal belang dat ondernemingen proactieve maatregelen nemen om strafbare feiten te voorkomen. Dit kan de onderneming beschermen tegen financiële schade, reputatieschade en strafrechtelijke vervolging. Een goed preventieprogramma omvat verschillende aspecten, waaronder⁚

• Risicoanalyse⁚ De onderneming moet een risicoanalyse uitvoeren om de risico's op strafbare feiten te identificeren; Dit kan betrekking hebben op verschillende gebieden, zoals fraude, corruptie, witwassen, milieudelicten en mededingingsdelicten.
• Beleid en procedures⁚ De onderneming moet duidelijke beleid- en proceduredocumenten opstellen om strafbare feiten te voorkomen. Deze documenten moeten betrekking hebben op onderwerpen zoals integriteit, fraudepreventie, meldprocedures, whistleblowing en het naleven van wet- en regelgeving.
• Opleiding en bewustwording⁚ De onderneming moet haar werknemers trainen en bewustmaken van de risico's van strafbare feiten en van de procedures die zij moeten volgen om deze te voorkomen.
• Interne controle⁚ De onderneming moet een intern controlesysteem implementeren om te zorgen voor een goede beheersing van de risico's. Dit kan onder andere inhouden dat de onderneming een interne auditfunctie heeft, dat er een systeem is voor het melden van fraude en dat er een systeem is voor het monitoren van de naleving van wet- en regelgeving.
• Communicatie⁚ De onderneming moet een duidelijk communicatiebeleid hebben voor het melden van strafbare feiten en voor het communiceren met de autoriteiten in geval van een strafrechtelijk onderzoek.

Het is van belang dat het preventieprogramma van de onderneming up-to-date is en dat het regelmatig wordt geëvalueerd en aangepast aan de veranderende risico's en wetgeving. De onderneming moet ook zorgen voor een cultuur van integriteit en verantwoordelijkheid binnen de organisatie.

Conclusie

Het is duidelijk dat ondernemingen te maken kunnen krijgen met strafbare feiten, met potentieel verstrekkende gevolgen voor hun financiële situatie, reputatie en bedrijfsvoering. Het is daarom van groot belang dat ondernemingen proactief maatregelen nemen om strafbare feiten te voorkomen. Dit begint met een goed begrip van de relevante wet- en regelgeving en het identificeren van risico's binnen de eigen organisatie.

Een gedegen preventieprogramma, met duidelijke beleid- en proceduredocumenten, trainingen voor werknemers en een cultuur van integriteit, is essentieel om strafbare feiten te voorkomen. Mocht een onderneming toch te maken krijgen met een strafrechtelijk onderzoek, dan is het van belang om direct juridische hulp in te schakelen. Een gespecialiseerde advocaat kan de onderneming adviseren over de te volgen stappen en de rechten van de onderneming beschermen.

Het is belangrijk te onthouden dat een proactieve houding en het nemen van preventieve maatregelen een belangrijke rol spelen in het minimaliseren van de risico's van strafrechtelijke aansprakelijkheid en het beschermen van de onderneming en haar reputatie;